In deze blog geef ik je wat meer inhoudelijke informatie over vitamine D en hoe vitamine D testen in de praktijk werken.
Aan bod komt:
- Het verschil tussen de vitamine D3 (25-OH) en D (1,25 OH)?
- Hoeveel vitamine D heb je nodig: IE, mcg, nmol/l
- 3 stappenplan om een vitamine D tekort aan te pakken
- Wanneer heeft het zin om opnieuw te meten?
- Waar moet een goede vitamine D test aan voldoen
Een vitamine D tekort komt in Nederland veel voor. Dit komt o.a. omdat veel mensen veel tijd binnen doorbrengen, thuis of op kantoor en daardoor minder zonlicht op hun huid krijgen. Onze huid kan vanuit zonlicht vitamine D aanmaken, maar hiervoor is relatief veel zonlicht nodig. Daarnaast hebben we in Nederland ook nog donkere en lange winters, dit maakt het nog lastiger om voldoende vitamine D binnen te krijgen. Mensen met een donkere huidskleur hebben nog meer moeite om voldoende vitamine D binnen te krijgen. Andere risico groepen zijn jonge vrouwen, kinderen, ouderen en mensen met overgewicht. Vitamine D tekort wordt gelinkt aan verschillende gezondheidsklachten zoals bot problemen, groei achterstanden, hoge bloeddruk, schildklier klachten en hormonale problemen.
Het verschil tussen 25-OH en 1.25-OH vitamine D testen
We onderscheiden 2 vormen van vitamine D:
- Vitamine D 25 OH: niet actieve vorm, de ‘voorraad’
- Vitamine D 1,25 OH: biologische actieve vorm
Beide vormen zijn te onderzoeken. Om een vitamine D tekort aan te tonen raad ik de Vitamine D 25 OH aan.
De Vitamine 1.25 OH test is een potente vitamine D metaboliet dat beïnvloedt wordt door het Parathormoon. Een hormoon dat samen met Vitamine D en calcitonine het calcium niveau in het bloed reguleert. Soms kiest men ervoor om ook 1.25 OH te meten. Dit bijvoorbeeld in het geval van nieraandoeningen.
Hoeveel vitamine D heb je nodig?
Een vitamine D niveau wordt aangeduid in nmol/l. De streefwaarde is een vitamine D niveau tussen 80 en 130 nmol/l. De hoeveelheid vitamine D die je nodig hebt, wordt uitgedrukt in
Internationale Eenheden (IE) en microgram (mcg).
Dit kan onoverzichtelijk zijn, daarom onderstaande tabel:
De gezondheidsraad adviseert om 5 mcg per dag in te nemen. Dit is echter voor veel mensen niet genoeg, zeker in de winter is dit een relatief lage dosering. The US institute of Medicine suggereert dat een dagelijkse inname van 10-20 mcg per dag voor de meeste mensen voldoende zou moeten zijn om rond de 50 nmol/l te komen.
Echter om de optimale streefwaarde van 80 nmol/l te bereiken is ongeveer 1000 tot 4000 IE (25 tot 100 mcg) nodig. Dit is natuurlijk afhankelijk van boven genoemde factoren zoals o.a. een donkere huidskleur en overgewicht.
Voor kinderen van 1 tot 10 is een veilige bovengrens 20 mcg per dag. Vanaf 11 jaar wordt 75 mcg als veilige bovengrens gezien. Deze bovengrenzen zijn al een aantal keer verhoogd door nieuwe inzichten van de gezondheidsraad. De optimale vitamine D waarde in je bloed is 80 nmol/l en hoger, met een bovengrens van 225 nmol/l. Idealiter zit je tussen 80 en 130 nmol/l.
Drie stappenplan om je vitamine D tekort aan te pakken
- 1. Doe een vitamine D tekort test – Je krijgt een resultaat in nmol/l. Deze waarde heb je nodig om je tekort te berekenen.
- 2. Bereken je vitamine D tekort – Gebruik de volgende rekenformule:
Vitamine D tekort uitgedrukt in IE = 40 x (80 – resultaat vitamine D test nmol/l ) x lichaamsgewicht in kilo’s
Het resultaat is hoeveel IE je aan moet vullen. Dit is los van het aantal IE dat je nodig hebt om op een stabiel niveau te blijven. - 3. Hoe ga je dit tekort aanvullen? Lukt het je om het tekort aan te vullen door middel van voeding? Of is een voedingssupplement nodig? Bekijk de verpakking hoeveel IE er per capsule/druppel vitamine D aanwezig is
Bijvoorbeeld, iemand met een uitslag van 50 nmol/l wil naar 80 nmol/l en weegt 70 kilogram.
1. Uitslag vitamine D test 50 nmol/l
2. 40x(80-50)X70 = 84.000 IE
3. In mijn D supplement zit bijvoorbeeld 1.000 IE per capsule. Dan heb je dus 84 capsules nodig om je vitamine D tekort aan te vullen naar de streefwaarde. Als je twee capsules per dag neemt duurt het dus 42 dagen om op niveau te komen. En je zou dan dus na 2 maanden een nieuwe test kunnen doen om te kijken of het voor je gewerkt heeft.
Wanneer heeft het zin op opnieuw te meten of inzien wanneer je niveau verbeterd is?
Volgens een aantal studies zou je indien je een vitamine D tekort hebt en dit aanvult met een supplement na ongeveer 2-3 maanden het effect ervan moeten waarnemen. Al na enkele weken verhoogt het vitamine D niveau in het bloed maar het algemene advies is om na 2-3 maanden een tweede test te doen. Mijn advies is dan ook om in het begin van de winter een 0-meting te doen. Gebruik ongeveer 2 weken geen hoge doseringen vitamine D en kijk wat je waarde dan is. Ga vervolgens de juiste hoeveelheid vitamine D consumeren uit voeding, zonlicht en suppletie en meet na 2 maanden wat je status dan is, neem geen pauze in het gebruik van je supplement. Zit je dan op ongeveer 80 nmol/l dan weet je dat je leefstijl goed is en kun je dit als basis zo houden. Meet vervolgens ook in de zomer je vitamine D zodat je weet of je in de zomer zonder supplement uit de voeten kunt.
Vervolgens adviseer ik om in het midden van de winter standaard 1x je vitamine D niveau te meten om te kijken of je nog op de goede weg zit.
Waar moet een goede vitamine D bloedtest aan voldoen?
- Beschikt het laboratorium over de juiste ISO certificeringen? De laboratoria waar Healthcare Assist mee samenwerkt beschikken o.a. over het ISO15189 certificaat, wat de hoogte internationale kwaliteitseisen voor medische laboratoria garandeert.
- Wordt ieder onderzoek gevalideerd door een arts? Healthcare Assist vindt het belangrijk dat dit gebeurt.
- Hoe wordt het bloedsample afgenomen? Healthcare Assist vindt het belangrijk dat de client zo min mogelijk hinder ervaart. Ben je heel bang voor bloed prikken in je arm, dan kan het ook met een prikje in de vinger.
- Krijg je resultaten die je begrijpt? Healthcare Assist hecht grote waarde aan client vriendelijke rapportages. Het begrijpen en toe kunnen passen van vrij ingewikkelde materie draagt in grote mate bij aan de motivatie en doorzettingsvermogen van een client om daadwerkelijk zijn of haar leefstijl te verbeteren.
Steeds meer professionals zetten vitamine D bloedtesten in tijdens hun behandeling. Wat is hun motivatie?
- Meten is weten. Een concreet vitamine D niveau van een client geeft een houvast, waardoor je samen met je cliënt concreter een doel kunt stellen (bijvoorbeeld verbetering van een vitamine D niveau, vermindering van gezondheidsklachten).
- Het vergroten van de impact bij de client. Geen algemeen advies, maar persoonlijk advies op basis van eigen bloedwaarden verhoogt de motivatie van de cliënt om zijn/haar gedrag aan te passen.
- Je behoedt je client voor onnodig supplement gebruik of je toetst het effect van het huidige supplement gebruik.
- Door een vitamine D test vóór en ná je behandeling uit te voeren krijg je objectief het effect van je behandeling in beeld.